Czym jest trauma i PTSD? Kiedy i gdzie szukać pomocy?
W życiu każdego z nas mogą pojawić się trudne doświadczenia. Czasem jednak zdarza się coś wyjątkowo przerażającego – coś, co zostaje z nami na długo i nie pozwala wrócić do równowagi. Mówimy wtedy o wydarzeniu traumatycznym. Co to dokładnie oznacza? Jakie mogą być skutki psychiczne takiego doświadczenia? I kiedy powinniśmy zgłosić się po pomoc?
Czym jest wydarzenie traumatyczne?
Według klasyfikacji ICD-11, wydarzenie traumatyczne to takie zdarzenie lub sytuacja, która ma groźny (dla zdrowia, życia) lub przerażający charakter. Może to być np.:
- klęska żywiołowa lub katastrofa,
- wypadek samochodowy,
- napaść, przemoc fizyczna lub seksualna,
- działania wojenne,
- bycie świadkiem śmierci lub poważnego urazu innej osoby,
- nagłe otrzymanie informacji o tragicznej śmierci bliskiej osoby.
Nie każda trudna sytuacja to trauma. Choć bolesne rozstanie, problemy finansowe czy informacja o przewlekłej chorobie mogą być bardzo stresujące, nie spełniają kryteriów wydarzenia traumatycznego. Mogą prowadzić do zaburzeń adaptacyjnych, ale nie PTSD.
PTSD – kiedy trauma zostaje z nami
Czasem po traumie objawy stresu nie mijają. Zamiast słabnąć, utrzymują się tygodniami, miesiącami, a nawet latami. Wtedy mówimy o zaburzeniu stresowym pourazowym (PTSD).
Do najczęstszych objawów PTSD należą:
- Ponowne przeżywanie traumy – w postaci natrętnych wspomnień, koszmarów sennych czy tzw. flashbacków, które sprawiają, że wydarzenie wydaje się dziać „tu i teraz”.
- Unikanie – miejsc, rozmów, ludzi czy sytuacji, które przypominają o traumie.
- Nadmierne wzburzenie – trudności z zasypianiem, ciągłe napięcie, nadmierna reakcja na bodźce.
- Zmiany w myśleniu i nastroju – np. obwinianie siebie, pesymizm, utrata zaufania do ludzi.
Objawy PTSD mogą początkowo słabnąć, jednak później utrwalają się i mogą utrzymywać się latami. W wielu przypadkach, jeśli nie zostaną poddane terapii, mogą utrzymywać się przez całe życie. Mówimy wtedy o trwałych zmianach osobowości po wydarzeniu traumatycznym. Dlatego, jeśli uważasz, że możesz cierpieć na PTSD, zgłoś się na terapię, aby zapobiec poważnym skutkom traumy.
A co z tzw. złożoną traumą?
Złożone PTSD (CPTSD) to forma traumy, która powstaje w wyniku długotrwałych, powtarzających się doświadczeń przemocy, szczególnie w dzieciństwie – np. wykorzystywania seksualnego, przemocy domowej czy zaniedbania. Oprócz objawów klasycznego PTSD, pojawiają się trudności w relacjach z innymi ludźmi, problemy z regulacją emocji oraz zaniżona samoocena.
Jak pomóc sobie lub bliskim?
PTSD to zaburzenie, które można skutecznie leczyć. Do sprawdzonych metod należą:
- Terapia poznawczo-behawioralna z elementami ekspozycji, która pomaga bezpiecznie konfrontować się z traumatycznymi wspomnieniami;
- EMDR – terapia odwrażliwiająca za pomocą ruchu gałek ocznych;
- Farmakoterapia – leki mogą pomóc w zmniejszeniu objawów takich jak lęk, bezsenność czy depresja.
Blisko połowa osób z PTSD odzyskuje zdrowie w ciągu kilku miesięcy – ważne jest, by nie ignorować objawów i szukać wsparcia jak najwcześniej.
Izabela Magnuszewska – psycholog, psychotraumatolog

W Centrum Psychoterapii Dialogi Umysłu oferujemy specjalistyczne wsparcie osobom zmagającym się z PTSD i innymi skutkami traumy. Jedną z naszych specjalistek jest Izabela Magnuszewska – psychotraumatolog z wieloletnim doświadczeniem.
„Od 16 lat towarzyszę ludziom w ich trudnych, przełomowych i ważnych momentach. Pracuję z młodzieżą (od 15. roku życia) i dorosłymi – wspierając w kryzysie, traumie, zaburzeniach nastroju czy odżywiania. Specjalizuję się w terapii osób z lękiem, depresją, stresem, doświadczeniem przemocy lub żałoby. W pracy korzystam m.in. z technik oddechowych, mindfulness oraz metody Brainspotting. Wierzę, że każdy z nas ma w sobie potencjał do zmiany – czasem wystarczy tylko bezpieczna przestrzeń i ktoś, kto pomoże go odkryć.”