Dlaczego wiosną dopada niektórych depresja i jak sobie z nią radzić?
Wiosna to czas, który większości z nas kojarzy się z nowym początkiem, energią i pozytywnym nastawieniem. Przyroda budzi się do życia, dni stają się dłuższe, a słońce częściej gości na niebie. Paradoksalnie jednak, dla niektórych ten okres może wiązać się z pogorszeniem samopoczucia – zjawiskiem znanym jako wiosenna depresja. Dlaczego tak się dzieje i jak sobie z nią radzić?
Czym jest wiosenna depresja?
Wiosenna depresja jest formą depresji sezonowej, znanej również jako SAD (ang. Seasonal Affective Disorder). Charakteryzuje się tym, że epizody depresyjne pojawiają się cyklicznie wraz z nastaniem wiosny lub lata. W przeciwieństwie do typowej depresji zimowej, która wiąże się z brakiem światła słonecznego, wiosenna depresja, nazywana czasem „odwróconym SAD”, pojawia się w okresie wydłużających się dni i większej ilości słońca. Stan ten jest oficjalnie uznawany za zaburzenie depresyjne MDD (ang. Major Depressive Disorder) z sezonowością. Objawy wiosennej depresji są podobne do tych występujących w przypadku dużych zaburzeń depresyjnych.
Objawy wiosennej depresji
Osoby cierpiące na wiosenną depresję mogą doświadczać wielu objawów typowych dla depresji, w tym:
- Ogólny niski nastrój, obejmujący uporczywe uczucie smutku i beznadziejności.
- Utrata zainteresowania czynnościami, które wcześniej sprawiały przyjemność.
- Trudności w znalezieniu motywacji do codziennych obowiązków.
- Zmienność nastroju.
- Wycofanie lub poczucie niepokoju.
- Zaburzenia snu, takie jak bezsenność.
- Kłopoty z koncentracją i zapamiętywaniem informacji.
- Zmiany apetytu, prowadzące do utraty lub przyrostu masy ciała.
- Niezwykłe pobudzenie lub drażliwość.
- Uczucia złości lub agresji.
- W cięższych przypadkach mogą pojawić się myśli samobójcze.
- Może wystąpić uczucie smutku i beznadziejności bez wyraźnej przyczyny.
Aby można było mówić o depresji, przez co najmniej dwa tygodnie bez przerwy muszą występować dwa objawy osiowe (obniżony nastrój i utrata zainteresowań) oraz co najmniej dwa dodatkowe.
Możliwe przyczyny wiosennej depresji
Eksperci nie są do końca pewni, co dokładnie powoduje wiosenną depresję, ale istnieje kilka potencjalnych teorii:
- Zakłócenie rytmu dobowego: W okresie przesilenia wiosennego dochodzi do zakłócenia naturalnego rytmu dobowego.
- Wahania hormonów: Poziom serotoniny (hormonu wpływającego na sen i nastrój) i melatoniny (hormonu regulującego sen) podlega wahaniom w związku ze zmianami w ilości światła słonecznego.
- Osłabienie organizmu po zimie: Ogólny spadek formy psychofizycznej po okresie zimowym może nasilać wahania nastroju.
- Zwiększona ilość światła i ciepła: Dla niektórych osób nagły wzrost światła dziennego i temperatury może być czynnikiem wyzwalającym depresję.
- Alergie: Badania sugerują, że osoby uczulone na pyłki mogą doświadczać pogorszenia nastroju w dniach o wysokim stężeniu alergenów.
- Czynniki ryzyka: Do innych potencjalnych czynników ryzyka zalicza się płeć (kobiety częściej doświadczają sezonowego nasilenia objawów, ale mężczyźni mogą mieć cięższe objawy), historię chorób psychicznych w rodzinie, zdiagnozowaną chorobę afektywną dwubiegunową oraz zmiany związane z pracą.
Przesilenie wiosenne a depresja wiosenna
Wiele osób doświadcza przesilenia wiosennego, które charakteryzuje się wahaniami nastroju, apatią i zniechęceniem. Jednak w przypadku przesilenia, te zmiany nastroju zazwyczaj są krótkotrwałe i nie są tak silnie ograniczające w codziennym życiu. Osoby doświadczające przesilenia wciąż mogą znaleźć chwile radości i nie porzucają swoich ulubionych zajęć, a ich nastrój w większym stopniu reaguje na zewnętrzne okoliczności.
Jeśli jednak wahania nastroju powtarzają się co roku wiosną, utrzymują się przez co najmniej dwa tygodnie bez przerwy i nic nie jest w stanie tego zmienić, istnieje duże prawdopodobieństwo, że cierpisz na wiosenną depresję sezonową.
Kiedy szukać pomocy?
Niezależnie od tego, czy podejrzewasz u siebie jedynie przesilenie wiosenne, czy też wiosenną depresję, warto rozważyć konsultację z psychologiem lub psychoterapeutą. Specjaliści posiadają wiedzę i doświadczenie w diagnozowaniu i leczeniu depresji. Nie warto zwlekać i rezygnować z aktywnego życia. Pomoc specjalisty może nie tylko uwolnić cię od choroby, ale także zapobiec nawrotom w przyszłości.
Jak sobie radzić z wiosenną depresją?
Istnieje kilka strategii, które mogą pomóc w radzeniu sobie z objawami wiosennej depresji:
- Przestrzegaj zasad higieny snu: Staraj się kłaść spać i wstawać o tej samej porze każdego dnia.
- Znajdź czas na aktywność fizyczną: Regularne ćwiczenia pomagają złagodzić stres, objawy depresji i lęku oraz mogą poprawić jakość snu.
- Spróbuj medytacji: Praktyka medytacji może pomóc w akceptacji trudnych emocji.
- Porozmawiaj z bliskimi: Poinformowanie rodziny i przyjaciół o swoim samopoczuciu może przynieść zrozumienie i wsparcie.
- Trzymaj się rutyny: Ustalenie codziennego harmonogramu może pomóc w uporządkowaniu życia i zwiększeniu poczucia satysfakcji.
- Skonsultuj się ze specjalistą: Terapeuta lub psychiatra może zaproponować terapię lub leczenie farmakologiczne, które pomogą ci przejść przez ten trudny okres.
Pamiętaj, że wiosenna depresja to realny problem, który można i należy leczyć. Nie czekaj na zmianę pory roku – poszukaj wsparcia i podejmij kroki, aby poprawić swoje samopoczucie.
Źródła:
Roth, E. (2017, 8 listopada). Seasonal Affective Disorder (SAD): Symptoms and More. Healthline. https://www.healthline.com/health/seasonal-affective-disorder#What-is-seasonal-affective-disorder
NHS website. (b. d.). Overview – Seasonal affective disorder (SAD). nhs.uk. https://www.nhs.uk/mental-health/conditions/seasonal-affective-disorder-sad/overview/
Seasonal Affective Disorder. National Institute of Mental Health (NIMH). https://www.nimh.nih.gov/health/publications/seasonal-affective-disorder