Depresja Sezonowa
Depresja sezonowa, znana również jako SAD (Seasonal Affective Disorder), to rodzaj depresji, która pojawia się w określonym czasie roku, najczęściej w okresie jesienno-zimowym, gdy dni stają się krótsze, a słońca jest mniej. Należy jednak pamiętać, że aż u około 33% do 44% osób rozwija się epizod depresji głównej. W czasie trwania choroby wiele osób ma trudności z pełnieniem swoich dotychczasowych ról społecznych, pracą zawodową i utrzymywaniem relacji z innymi ludźmi.
Czym jest depresja sezonowa?
Depresja sezonowa to rodzaj zaburzenia afektywnego, które charakteryzuje się pojawieniem się objawów depresyjnych w wyniku zmiany pór roku. SAD dotyczy głównie osób mieszkających w krajach o klimacie umiarkowanym, gdzie zimowe dni są krótkie, a słońce rzadko wychodzi zza chmur.
Objawy depresji sezonowej
Symptomy depresji sezonowej mogą być podobne do objawów klasycznej depresji, ale różnią się od niej przede wszystkim tym, że pojawiają się w określonych miesiącach, zwykle w okresie od października do marca. Najczęściej występujące objawy to:
- Obniżony nastrój – uczucie smutku, przygnębienia, beznadziejności.
- Brak energii – zmęczenie, brak motywacji do podejmowania codziennych aktywności.
- Zwiększona senność – tendencja do długiego spania, uczucie senności nawet po obudzeniu.
- Zmiana apetytu – zazwyczaj wzrost apetytu, szczególnie na węglowodany, co może prowadzić do przybierania na wadze.
- Izolacja społeczna – potrzeba bycia samotnym, unikanie kontaktów towarzyskich.
- Trudności z koncentracją – obniżona zdolność do skupiania uwagi, zapominanie o codziennych obowiązkach.
- Bóle ciała – bóle głowy, mięśni, stawów, które mogą występować bez wyraźnej przyczyny.
Postrzeganie siebie i świata w depresji
Depresję często porównuje się do patrzenia przez „ciemne okulary”. Osoby cierpiące na depresję zazwyczaj:
- mają zniekształcony obraz siebie: sądzą, że są bezwartościowe, niezasługujące na miłość i dobro, mniej wartościowe, niepotrzebne
- widzą świat jako miejsce złe, pełne zagrożeń i nieprzewidywalności, w którym ludzie ranią i odrzucają
- postrzegają innych jako osoby, które mogą ich skrzywdzić lub odrzucić
- widzą przyszłość w ciemnych barwach, sądząc, że nie czeka ich nic dobrego ani żadna pozytywna zmiana
Co wpływa na wystąpienie depresji sezonowej?
Dokładna przyczyna depresji sezonowej nie jest do końca poznana, ale istnieje kilka czynników, które mogą sprzyjać jej rozwojowi:
- Brak światła słonecznego – W okresie jesienno-zimowym zmniejsza się ilość naturalnego światła, co wpływa na produkcję serotoniny, neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za nasz nastrój. Niedobór światła może również zakłócać rytm dobowy, co wpływa na jakość snu i ogólne samopoczucie.
- Genetyka – Istnieją dowody na to, że depresja sezonowa może być dziedziczna. Osoby, które mają w rodzinie przypadki depresji, są bardziej narażone na jej rozwój.
- Zaburzenia rytmu dobowego – Krótkie dni i długie noce mogą zakłócać wewnętrzny zegar biologiczny, prowadząc do trudności z zasypianiem i budzeniem się, a także wpływając na produkcję hormonów takich jak melatonina.
Wsparcie psychologiczne i psychoterapeutyczne w leczeniu depresji
Pomoc psychologiczna przy depresji sezonowej obejmuje diagnozę i psychoedukację, dzięki której pacjenci lepiej rozumieją swoje objawy oraz mechanizmy zaburzenia.
Terapia uczy pacjentów radzenia sobie ze stresem i negatywnymi myślami, które mogą nasilać objawy depresji. Praca psychoterapeuty skupia się na konfrontacji tych negatywnych myśli i przekonań pacjenta, pomagając mu dostrzec, że jego wyobrażenia o sobie, innych i przyszłości często nie są prawdziwe i wpływają na jego złe samopoczucie. Razem z pacjentem zmieniamy sposób myślenia, co przekłada się na poprawę emocji i zachowań.
Depresja sezonowa to realne i poważne zaburzenie, które może znacząco wpłynąć na jakość życia. Kluczem do radzenia sobie z SAD jest wczesne rozpoznanie objawów i podjęcie odpowiednich działań.
