Pewność siebie
Pewność siebie to kluczowy aspekt naszego funkcjonowania psychicznego, wpływający na to, jak postrzegamy siebie, jak wchodzimy w relacje z innymi ludźmi, oraz jak podejmujemy decyzje.
W psychologii pewność siebie definiuje się jako przekonanie o własnych zdolnościach, umiejętnościach i wartościach. Pomaga ona radzić sobie z wyzwaniami, obniża poziom lęku i wspiera rozwój osobisty.
Pewność siebie a rozwój w ciągu życia
- Pewność siebie dynamicznie ewoluuje w ciągu życia człowieka.
- W dzieciństwie (4-8 lat) obserwuje się wzrost samooceny, związany z rozwojem autonomii i poczucia mistrzostwa.
- W okresie dojrzewania (11-15 lat) może nastąpić spadek samooceny, ale zazwyczaj odzyskuje ona poziom w późniejszym okresie adolescencji.
- Między 15 a 30 rokiem życia samoocena znacząco wzrasta, a następnie stopniowo rośnie do około 60 roku życia, kiedy to osiąga szczyt.
- Po 70 roku życia samoocena może nieznacznie spadać, z bardziej zauważalnym spadkiem między 90 a 94 rokiem życia.
Niska pewność siebie a problemy ze zdrowiem psychicznym
W przypadku niektórych osób poziom pewności siebie może być chronicznie niski, co często wiąże się z problemami zdrowia psychicznego, takimi jak depresja, lęki, czy zaburzenia osobowości, a także wiąże wiąże się z ogólnym pogorszeniem funkcjonowania tzn. obniżeniem nastroju, pogorszeniem relacji z innymi osobami, a często nawet powoduje tzw. “overthinking”, czyli obsesyjne myślenie dotyczące konkretnej sytuacji. Niska pewność siebie jest bowiem jedną z najczęstszych przyczyn nadmiernego rozmyślania.
Brak pewności siebie często bywa zarówno przyczyną, jak i skutkiem różnych trudności psychicznych. Osoby z niską samooceną mogą częściej doświadczać uczucia bezradności, rezygnacji oraz nadmiernego krytycyzmu wobec siebie. Może to prowadzić do wycofania społecznego, unikania wyzwań, a w skrajnych przypadkach – do epizodów depresyjnych. Z kolei chroniczny stres i nieleczone zaburzenia lękowe mogą dodatkowo obniżać poczucie własnej wartości, tworząc zamknięte koło, z którego trudno się wydostać bez profesjonalnej pomocy.
Terapia psychologiczna jako sposób na zwiększenie pewności siebie
Psychoterapia oferuje skuteczne narzędzia do budowania i wzmacniania pewności siebie.
- Terapia pomaga zidentyfikować i zmienić negatywne wzorce myślowe oraz przekonania, które obniżają poczucie własnej wartości. Na przykład, osoba z niską pewnością siebie może mieć tendencję do myślenia: „Nie jestem wystarczająco dobry/a”. W terapii pacjent uczy się zastępować takie myśli bardziej realistycznymi i wspierającymi przekonaniami, np.: „Każdy popełnia błędy, ale to nie definiuje mojej wartości”.
- Terapia pozwala dotrzeć do głęboko zakorzenionych przekonań na temat siebie, które mogą wynikać z dzieciństwa lub wcześniejszych doświadczeń. Terapeuta pomaga pacjentowi rozpoznać, zrozumieć i przepracować te schematy, co prowadzi do większej pewności siebie.
- Wspieranie pacjenta w rozwoju samoakceptacji i poczucia własnej wartości. W atmosferze akceptacji i zrozumienia pacjent ma możliwość odkrycia swoich mocnych stron oraz budowania zdrowego obrazu siebie.
Coaching psychologiczny: Może być użytecznym uzupełnieniem psychoterapii. Coaching koncentruje się na określaniu celów, wzmacnianiu motywacji i rozwijaniu umiejętności, które pomagają w realizacji zamierzonych działań.
Techniki wspierające rozwój pewności siebie
Poza samą terapią, psychologowie często sugerują wprowadzenie do codziennego życia technik, które mogą wspierać proces budowania pewności siebie. Należą do nich:
- Praca nad samoakceptacją: Regularne praktykowanie wdzięczności za swoje osiągnięcia i mocne strony.
- Mindfulness i medytacja: Pomagają zmniejszyć poziom lęku i skupić się na pozytywnych aspektach swojego życia.
- Ustalanie realistycznych celów: Stopniowe podejmowanie wyzwań i celebrowanie nawet małych sukcesów.
- Eksperymentowanie z nowymi sytuacjami: Podejmowanie niewielkiego ryzyka pozwala na odkrycie swoich możliwości i zwiększa zaufanie do siebie.
Znaczenie wsparcia terapeutycznego
Budowanie pewności siebie to proces, który wymaga czasu i konsekwencji. Terapia psychologiczna daje bezpieczną przestrzeń do pracy nad swoimi ograniczeniami i wzmacniania swoich zasobów. Warto podkreślić, że korzystanie z pomocy specjalisty nie jest oznaką słabości, lecz wyrazem odwagi i troski o własne zdrowie psychiczne. Dzięki profesjonalnemu wsparciu można nauczyć się akceptować siebie, lepiej radzić sobie z trudnościami oraz zbudować trwałą i autentyczną pewność siebie.
