Uważność

W świecie pełnym pośpiechu i nieustannych bodźców coraz więcej osób szuka sposobów na poprawę jakości życia. Jedną z metod, która zyskała ogromną popularność w ostatnich latach, jest uważność (mindfulness) – praktyka polegająca na świadomym i nieoceniającym doświadczaniu chwili obecnej. Badania naukowe potwierdzają, że regularne stosowanie uważności może prowadzić do korzystnych zmian w mózgu, redukcji stresu oraz poprawy zdrowia fizycznego i psychicznego. Może także zwiększać koncentrację, poprawiać relacje międzyludzkie oraz wspierać odporność organizmu.

Jakie konkretnie korzyści niesie ze sobą mindfulness i dlaczego warto włączyć go do codziennego życia?

Poprawa pamięci i redukcja stresu.

Badanie przeprowadzone przez naukowców z Harvard Medical School (2011) wykazało, że ośmiotygodniowy trening uważności powoduje zmiany w strukturze mózgu. Uczestnicy, którzy praktykowali uważność, mieli zwiększoną gęstość istoty szarej w hipokampie (odpowiedzialnym za pamięć i uczenie się) oraz w strukturach związanych z samoświadomością i empatią. Jednocześnie zaobserwowano zmniejszenie objętości ciała migdałowatego, które odpowiada za reakcję na stres i lęk. Zmiany te potwierdzają, że uważność nie tylko poprawia samopoczucie, ale także fizycznie przekształca mózg, pomagając w lepszej regulacji emocji i redukcji stresu.

Zmniejszone odczuwanie bólu.

Badania wykazały, że praktyka uważności może zmniejszać subiektywne odczuwanie bólu (Zeidan i in., 2011). Osoby medytujące wykazują mniejszą aktywność w obszarach mózgu odpowiedzialnych za percepcję bólu, co sprawia, że ich reakcja na bodźce bólowe jest słabsza.

Spowolnienie starzenia się mózgu.

Praktykowanie mindfulness może również chronić mózg przed procesami degeneracyjnymi związanymi z wiekiem (Luders i in., 2015). Badania neuroobrazowe wykazały, że osoby medytujące przez dłuższy czas mają większą objętość istoty szarej w kluczowych obszarach mózgu, co może spowolnić jego starzenie.

Zmniejszenie ilości błądzących myśli.

Jednym z częstych efektów regularnej praktyki mindfulness jest zmniejszenie liczby myśli rozpraszających i nadmiernego analizowania, tzw. overthinkingu (Brewer i in., 2011). Badania wskazują, że osoby medytujące mają mniejszą aktywność w tzw. sieci stanu spoczynkowego (DMN – Default Mode Network), która jest odpowiedzialna za automatyczne wędrowanie myśli. Dzięki temu osoby praktykujące mindfulness są bardziej skoncentrowane, mniej podatne na zamartwianie się i ruminacje, co może prowadzić do większej jasności umysłu i lepszego samopoczucia.

Uważność ma szeroki wpływ na nasz mózg i ciało – poprawia pamięć, redukuje stres, zmniejsza odczuwanie bólu, spowalnia starzenie się mózgu i ogranicza błądzące myśli. Te efekty sprawiają, że mindfulness to nie tylko technika relaksacyjna, ale potężne narzędzie wspierające zdrowie i dobrostan psychiczny.

Źródła:

• Hölzel, B. K., Carmody, J., Vangel, M., Congleton, C., Yerramsetti, S. M., Gard, T., & Lazar, S. W. (2011). Mindfulness practice leads to increases in regional brain gray matter density. Psychiatry Research: Neuroimaging, 191(1), 36–43. https://doi.org/10.1016/j.pscychresns.2010.08.006
• Zeidan, F., Martucci, K. T., Kraft, R. A., Gordon, N. S., McHaffie, J. G., & Coghill, R. C. (2011). Brain Mechanisms Supporting the Modulation of Pain by Mindfulness Meditation. Journal of Neuroscience, 31(14), 5540–5548. https://doi.org/10.1523/jneurosci.5791-10.2011
• Luders, E., Cherbuin, N., & Kurth, F. (2015). Forever Young(er): potential age-defying effects of long-term meditation on gray matter atrophy. Frontiers in Psychology, 5. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2014.01551
• Brewer, J. A., Worhunsky, P. D., Gray, J. R., Tang, Y. Y., Weber, J., & Kober, H. (2011). Meditation experience is associated with differences in default mode network activity and connectivity. Proceedings of the National Academy of Sciences, 108(50), 20254–20259. https://doi.org/10.1073/pnas.1112029108