1 marca: Światowy Dzień Walki z Otyłością
Otyłość stała się globalną epidemią, dotykającą ludzi na całym świecie. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmuje, że problem nadwagi i otyłości stale rośnie, zwłaszcza w krajach wysoko uprzemysłowionych. 1 marca, Światowy Dzień Walki z Otyłością, to doskonała okazja, by zwiększyć świadomość na temat przyczyn, skutków i możliwości leczenia otyłości.
Dlaczego otyłość jest tak poważnym problemem?
Otyłość to nie tylko kwestia estetyki. To przede wszystkim poważny problem zdrowotny, który zwiększa ryzyko wielu groźnych chorób:
- Choroby sercowo-naczyniowe: miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, zawały serca, udary mózgu.
- Cukrzyca typu 2: otyłość jest odpowiedzialna za 80% przypadków tej choroby.
- Zespół metaboliczny: współwystępowanie otyłości, insulinooporności, zaburzeń lipidowych i nadciśnienia, co jeszcze bardziej zwiększa ryzyko sercowo-naczyniowe.
- Nowotwory: otyłość zwiększa ryzyko niektórych typów raka, zwłaszcza estrogenozależnych.
- Kamica moczowa: zaburzenia metaboliczne związane z otyłością zwiększają ryzyko tworzenia się kamieni w układzie moczowym.
- Niedobór witaminy D: osoby otyłe często mają niższe stężenie witaminy D, co negatywnie wpływa na metabolizm i zwiększa ryzyko insulinooporności.
Otyłość prowadzi również do zwiększonej śmiertelności i skrócenia życia.
Przyczyny Otyłości
Najczęściej spotykana jest otyłość prosta, wynikająca z:
- Nieprawidłowych nawyków żywieniowych: nadmierne spożycie kalorii, tłuszczów i cukrów.
- Niskiej aktywności fizycznej: siedzący tryb życia.
Rzadziej otyłość ma podłoże genetyczne lub wynika z innych chorób i zaburzeń.
Jak walczyć z otyłością?
Leczenie otyłości jest procesem kompleksowym, wymagającym zmiany stylu życia i, w niektórych przypadkach, interwencji medycznych.
- Zmiana stylu życia:
Dieta:
– Dieta niskokaloryczna jest podstawą leczenia otyłości. Zaleca się spożywanie 1000-1800 kcal dziennie, z ograniczeniem tłuszczów zwierzęcych i cukrów prostych.
– Ważne jest zwiększenie spożycia warzyw oraz urozmaicenie diety, aby dostarczyć organizmowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych.
Aktywność fizyczna:
– Regularny wysiłek fizyczny (np. marsz, pływanie, jazda na rowerze) minimum 3 razy w tygodniu po 30 minut.
- Farmakoterapia:
- W niektórych przypadkach lekarz może zalecić leki wspomagające odchudzanie.
- Farmakoterapia powinna być zawsze łączona ze zmianą stylu życia.
- Leczenie operacyjne (bariatryczne):
- Rozważane u osób z otyłością olbrzymią (BMI > 40 kg/m2) lub z BMI > 35 kg/m2 i innymi chorobami.
- Leczenie operacyjne jest najskuteczniejszą metodą uzyskania trwałej redukcji masy ciała.
Psychologiczne aspekty otyłości
Otyłość to problem złożony, który nie ogranicza się jedynie do nadmiernej podaży kalorii. Coraz częściej podkreśla się wpływ czynników psychologicznych, takich jak stres, emocje, nawyki i przekonania, na rozwój i utrzymanie otyłości.
- Jedzenie jako sposób radzenia sobie z emocjami: dla wielu osób jedzenie staje się metodą na wyrażanie uczuć, spędzanie czasu i radzenie sobie ze stresem. Emocjonalne objadanie się, jedzenie pod wpływem stresu czy zespół jedzenia nocnego to tylko niektóre z zaburzeń związanych z otyłością.
- Niska samoocena i zaburzony obraz ciała: osoby otyłe często mają poczucie niskiej wartości, doświadczają dyskryminacji i negatywnej oceny ze strony społeczeństwa. Zaburzony obraz własnego ciała może prowadzić do unikania kontaktów społecznych i pogłębiać problemy emocjonalne.
- Temperament i osobowość: badania wskazują, że osoby otyłe mogą mieć nasilone cechy takie jak wahania nastroju, drażliwość i lękliwość, co może wpływać na ich nastrój i zachowania żywieniowe. Często występuje również obniżona otwartość na doświadczenia, trudności w samokierowaniu i zależności od nagrody.
- Błędne przekonania na temat jedzenia: traktowanie jedzenia jako nagrody, czy pocieszenia może prowadzić do nieprawidłowych nawyków żywieniowych.
Psychodietetyka – kompleksowe wsparcie w procesie leczenia otyłości
Psychodietetyka to dziedzina, która łączy wiedzę z zakresu dietetyki i psychologii, oferując holistyczne podejście do leczenia otyłości. Psychodietetyk pomaga pacjentowi zrozumieć przyczyny jego problemów z wagą, zmienić szkodliwe nawyki żywieniowe i poprawić relację z jedzeniem.
Jakie metody stosuje psychodietetyk?
- Diagnoza przyczyn otyłości: identyfikacja czynników psychologicznych, emocjonalnych i środowiskowych, które wpływają na sposób odżywiania.
- Elementy terapii poznawczo-behawioralnej: zmiana negatywnych myśli i przekonań na temat jedzenia i własnego ciała.
- Trening umiejętności radzenia sobie ze stresem: nauka alternatywnych sposobów radzenia sobie z emocjami, innych niż jedzenie.
- Budowanie samoakceptacji i poczucia własnej wartości: praca nad poprawą obrazu ciała i zwiększeniem pewności siebie.
- Edukacja żywieniowa: przekazywanie wiedzy na temat zdrowego odżywiania i planowania posiłków.
- Wsparcie w zmianie nawyków żywieniowych: pomoc w wprowadzeniu regularnych posiłków, unikaniu impulsywnego jedzenia i kontrolowaniu wielkości porcji.
- Prowadzenie dzienniczków żywieniowych: analiza związku między emocjami a spożywanymi posiłkami.
Dlaczego warto skorzystać z pomocy psychodietetyka?
- Skuteczne leczenie otyłości: psychodietetyka zwiększa szanse na trwałą redukcję masy ciała poprzez znalezienie psychologicznych przyczyn problemu.
- Poprawa zdrowia psychicznego: terapia psychodietetyczna pomaga zredukować stres i lęk, poprawiając ogólne samopoczucie.
- Wzrost samoakceptacji i pewności siebie: praca nad akceptacją własnego ciała i budowaniem pozytywnego wizerunku siebie przekłada się na większą pewność siebie i lepsze relacje z innymi.
- Trwała zmiana nawyków żywieniowych: psychodietetyka uczy świadomego odżywiania i zdrowego podejścia do jedzenia, co pozwala na utrzymanie efektów leczenia na dłuższą metę.
Klucz do sukcesu: długotrwałe zmiany
Największym wyzwaniem w leczeniu otyłości jest utrzymanie efektów odchudzania. Wymaga to długotrwałej zmiany nawyków żywieniowych i regularnej aktywności fizycznej.
Pamiętajmy, że otyłość to choroba, z którą można i trzeba walczyć. Wczesna interwencja i kompleksowe podejście to klucz do poprawy zdrowia i jakości życia.Psychodietetyka oferuje skuteczne narzędzia, które pomagają pacjentom zrozumieć i zmienić swoje zachowania żywieniowe, poprawić zdrowie psychiczne i osiągnąć trwały sukces w walce o lepsze życie.
Jeśli zmagasz się z nadmierną masą ciała, chcesz zmienić sposób odżywiania, ale brakuje Ci wiedzy i wsparcia, lub pomimo wielu prób nie osiągasz trwałych efektów, zapraszamy na konsultację z dietetykiem–psychodietetykiem w Centrum Psychoterapii Dialogi Umysłu.
Źródła:
Jung, A. (2014). Obesity – a lifestyle disease. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 10(3), 226–232. https://doi.org/10.15557/pimr.2014.0025
Kłosiewicz-Latoszek, L. (2010). Obesity as a social, medical and therapeutic problem. Probl Hig Epidemiol, 91(3), 339–343.
Lech, M., & Ostrowska, L. (2017b). Psychologiczne aspekty otyłości. Forum Zaburzeń Metabolicznych, 8(2), 63–70.