Terapia neurologopedyczna po udarze

Terapia neurologopedyczna po udarze – klucz do odzyskania sprawności komunikacyjnej

Udar mózgu, urazy czaszkowo-mózgowe czy inne incydenty neurologiczne potrafią w jednej chwili odmienić życie – zarówno osoby chorej, jak i jej bliskich. Oprócz problemów ruchowych czy poznawczych, bardzo często pojawiają się również trudności z mową, rozumieniem, czy nawet połykaniem. W takich sytuacjach nieocenioną pomocą okazuje się terapia neurologopedyczna.

Czym zajmuje się neurologopeda?

Neurologopeda to specjalista, który łączy wiedzę logopedyczną z neurologią. Pracuje z osobami, które z powodu uszkodzenia mózgu mają problemy z:

• mówieniem (afazja, dyzartria),
• rozumieniem mowy,
• czytaniem i pisaniem,
• połykaniem (dysfagia).

Terapia neurologopedyczna ma na celu przywrócenie lub kompensację utraconych funkcji komunikacyjnych i bezpiecznego połykania, co wpływa bezpośrednio na jakość życia i samodzielność pacjenta.

Jak wygląda terapia po udarze lub urazie mózgu?

Terapia zawsze jest indywidualnie dostosowana do pacjenta – zależy od rodzaju i rozległości uszkodzenia mózgu, a także wieku i ogólnego stanu zdrowia chorego. Proces ten może obejmować:

• ćwiczenia artykulacyjne – poprawiające wyraźność mowy,
• stymulację rozumienia i nazywania – np. za pomocą obrazków, gier językowych, technologii,
• rehabilitację funkcji poznawczych – uwagi, pamięci, koncentracji,
• terapię połykania – naukę bezpiecznego przyjmowania pokarmów,
• współpracę z rodziną – wskazówki, jak wspierać chorego w domu.

Ćwiczenia wspierające mowę i sprawność narządów mowy po udarze, które można wykonywać w domu

W pierwszych tygodniach po udarze warto regularnie wykonywać proste ćwiczenia usprawniające język, wargi i mięśnie twarzy. Pomagają one nie tylko w poprawie wyrazistości mowy, ale też w ocenie zakresu porażenia i postępów terapii. Poniższe ćwiczenia wykonuj 1–2 razy dziennie, najlepiej przed lustrem

Ćwiczenia języka:

• „Lizanie lodów” – wystaw język maksymalnie do przodu i powoli cofaj go do ust. Powtórz 5 razy. To ćwiczenie pokazuje sprawność mięśni języka.
• Dotykanie różnych punktów wokół ust:
  – czubkiem języka dotknij górnych zębów,
  – dolnych zębów,
  – górnej wargi,
  – dolnej wargi.
  Powtarzaj w wolnym tempie, zachowując dokładność.
• „Wahadełko” – przesuwaj język od jednego do drugiego kącika ust, nie ruszając głową.
• „Liczenie zębów” – przejedź czubkiem języka po górnych zębach, potem po dolnych, tak jakbyś je liczył.
• Ćwiczenie głoski „l” – dotknij czubkiem języka podniebienia tuż za górnymi zębami i powiedz: l… l… lllll.

Ćwiczenia warg i policzków:

• Oblizywanie warg – zataczaj językiem kółka wokół warg, najpierw w jedną, potem w drugą stronę.
• Nadmuchiwanie policzków – wypełnij powietrzem jeden policzek, potem drugi. Można delikatnie uciskać je palcem, aby język stawiał opór.
• Zaciskanie warg – mocno ściśnij usta, przytrzymaj 5 sekund i rozluźnij.

Ćwiczenia mimiczne – dla mięśni całej twarzy:

• „Zdziwienie” – szeroko otwórz oczy i unieś brwi jak najwyżej. Utrzymaj przez 5 sekund.
• „Marszczenie brwi” – ściągnij brwi do środka jak przy złości, utrzymaj i rozluźnij.
• „Zakręcone usta” – kieruj zaciśnięte wargi raz w lewą, raz w prawą stronę – jakbyś był niezdecydowany.
• Naprzemienne unoszenie i ściąganie brwi – ćwiczenie koordynacyjne, które wspiera kontrolę mimiki.

Dlaczego warto jak najszybciej rozpocząć terapię?

Plastyczność mózgu – czyli jego zdolność do reorganizacji i tworzenia nowych połączeń nerwowych – jest największa w pierwszych miesiącach po uszkodzeniu. To właśnie wtedy intensywna rehabilitacja, w tym neurologopedyczna, może przynieść największe efekty.

Jednak nawet jeśli od incydentu minęło więcej czasu, nie warto się poddawać – terapia może poprawić komunikację, a nawet częściowo przywrócić utracone funkcje.

Neurologopeda to nie tylko „specjalista od mowy” – to partner w trudnej drodze powrotu do sprawności i samodzielności po udarze. Współpraca z nim może znacząco wpłynąć na komfort codziennego funkcjonowania chorego i jego bliskich.

Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich doświadczył udaru lub urazu neurologicznego, nie zwlekaj z konsultacją neurologopedyczną. Każdy dzień rehabilitacji to krok w stronę większej niezależności.