Depresja wśród młodzieży

10 września obchodzimy Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom – to doskonała okazja, by pogłębić swoją wiedzę na ten trudny, ale niezwykle ważny temat. Według Światowej Organizacji Zdrowia co roku na świecie dochodzi do około miliona samobójstw. To jedna z dziesięciu najczęstszych przyczyn śmierci globalnie, a wśród osób w wieku 15-35 lat – trzecia, zaraz po wypadkach i nowotworach.

Jakie są główne czynniki ryzyka?

1. Zaburzenia nastroju – Depresja, choroba afektywna dwubiegunowa i inne zaburzenia nastroju są silnie powiązane z ryzykiem samobójstwa. Najczęstsze objawy depresji to: zmęczenie, przygnębienie, brak koncentracji, lęk, drażliwość, zaburzenia snu oraz bóle ciała. Według WHO aż 90% przypadków samobójstw występuje u osób w stanie depresyjnym.
2. Zaburzenia osobowości – Osoby cierpiące na zaburzenia osobowości, takie jak borderline czy antyspołeczne, częściej podejmują próby samobójcze.
3. Choroby fizyczne – Przewlekłe choroby somatyczne, niepełnosprawność czy złe rokowania zdrowotne zwiększają ryzyko samobójstwa.
4. Alkoholizm – Wczesny początek uzależnienia, długi okres picia oraz złe funkcjonowanie społeczne i rodzinne to czynniki zwiększające ryzyko samobójcze wśród osób uzależnionych od alkoholu.

Ważnym problemem jest to, że duży odsetek osób, które popełniają samobójstwo, nie miało wcześniej kontaktu z poradniami zdrowia psychicznego. Zwiększenie świadomości na temat zaburzeń psychicznych oraz częstsze kierowanie takich osób do specjalistów może uratować życie.

Depresja wśród młodzieży. Depresja w okresie dojrzewania jest zjawiskiem powszechnym – polskie badania pokazują, że ponad 25% nastolatków doświadcza epizodów depresyjnych. To właśnie młodzież jest jedną z najbardziej narażonych grup na ryzyko samobójstwa.

Jak chronić młodych przed samobójstwem? Ważne są czynniki ochronne, które mogą zmniejszyć ryzyko, takie jak:

• Spójna i wspierająca rodzina.
• Umiejętność radzenia sobie z trudnościami i problemami.
• Sukcesy szkolne i silne więzi ze szkołą.
• Dobre relacje z rówieśnikami.
• Mała dostępność środków umożliwiających skuteczne pozbawienie się życia.
• Umiejętność szukania pomocy i kontrolowania impulsów.
• Silne poczucie sensu życia i wsparcie ze strony środowiska.

Co w szkole może zwiększać ryzyko? Niestety, niektóre czynniki szkolne mogą przyczyniać się do wzrostu ryzyka samobójczego wśród uczniów:

• Zbyt duży nacisk na wyniki w nauce bez wsparcia emocjonalnego.
• Chłodne, bezosobowe relacje między nauczycielami a uczniami.
• Przemoc rówieśnicza i brak reakcji na nią ze strony nauczycieli.
• Brak zajęć rozwijających zainteresowania uczniów.
• Brak odpowiedniej pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Walka z problemem samobójstw wymaga zaangażowania całego społeczeństwa. Ważne jest, by dostrzegać sygnały, jakie wysyłają osoby zagrożone, i zapewnić im wsparcie oraz pomoc, zanim będzie za późno.

Literatura:

Światowa Organizacja Zdrowia & Polskie Towarzystwo Suicydologiczne. (2003). Zapobieganie samobójstwom. Poradnik dla lekarzy pierwszego kontaktu.

Szymańska, J. (2012). Zapobieganie samobójstwom dzieci i młodzieży. Poradnik dla pracowników szkół i placówek oświatowych oraz rodziców. (wyd. 3).